Vegan Nedir? Vegan Beslenmesi

Veganlık giderek daha popüler hale geliyor. Son birkaç yılda birçok ünlü vegan oldu ve mağazalarda çok sayıda vegan ürün ortaya çıktı.

Veganlık nedir?

“Vegan” terimi 1944 yılında İngiltere’deki Leicester Vegetarian Society’den ayrılarak Vegan Society’yi oluşturan küçük bir vejeteryan grubu tarafından ortaya atıldı. Vejetaryenler gibi etten kaçınmanın yanı sıra süt, yumurta veya diğer hayvansal kaynaklı ürünleri tüketmemeyi seçtiler .

“Vegan” terimi, “vejetaryen” kelimesinin ilk ve son harfleri birleştirilerek seçilmiştir. Veganlık, şu anda, yiyecek, giyecek veya başka herhangi bir amaç için her türlü hayvan sömürüsünü ve zulmünü dışlamaya çalışan bir yaşam biçimi olarak tanımlanmaktadır.

Özetle Veganlık, tüm hayvansal ürünleri dışlayan ve hayvanların sömürülmesini mümkün olduğunca sınırlamaya çalışan bir yaşam tarzıdır.

İnsanlar neden vegan olur?

Veganlar genellikle aşağıdaki nedenlerden bir veya daha fazlasından dolayı hayvansal ürünlerden kaçınmayı seçerler.

Etik

Etik veganlar, tüm canlıların yaşama ve özgürlük hakkına sahip olduğuna kuvvetle inanırlar. Bu nedenle, bilinçli bir varlığın sadece etini tüketmek, sütünü içmek veya derisini giymek için yaşamına son verilmesine karşı çıkıyorlar – özellikle de alternatifler mevcut olduğu için.

Etik veganlar, modern çiftçilik uygulamalarının bir sonucu olarak hayvanların maruz kalabileceği psikolojik ve fiziksel strese de karşıdır. Örneğin, etik veganlar, birçok hayvanın yaşadığı ve doğum ile kesim arasında nadiren ayrıldığı küçük ağıllardan ve kafeslerden kınıyor.

Dahası, birçok vegan, yumurta endüstrisi tarafından canlı erkek civcivlerin öğütülmesi veya kaz ciğeri pazarı için ördek ve kazların zorla beslenmesi gibi çiftçilik endüstrisinin uygulamalarına karşı çıkıyor. Etik veganlar muhalefetlerini protesto ederek, farkındalığı artırarak ve hayvansal tarım içermeyen ürünleri seçerek gösterebilirler.

Sağlık

Bazı insanlar potansiyel sağlık etkileri nedeniyle veganlığı seçiyor . Örneğin, bitki bazlı diyetler kalp hastalığı, tip 2 diyabet, kanser ve erken ölüm riskinizi azaltabilir (1, 2, 3, 4, 5). Hayvansal ürün alımınızı azaltmak, Alzheimer hastalığı veya kanser veya kalp hastalığından ölme riskinizi de aynı şekilde azaltabilir (6, 7, 8, 9, 10).

Bazıları , modern hayvan tarımında kullanılan antibiyotikler ve hormonlarla bağlantılı yan etkilerden kaçınmak için veganlığı da seçiyor.11, 12, 13). Son olarak, çalışmalar sürekli olarak vegan diyetleri daha düşük vücut ağırlığı ve vücut kitle indeksi (BMI) ile ilişkilendirmektedir. Bazı insanlar kilo vermek için bu diyetleri seçebilir (14, 15, 16).

Çevre

İnsanlar, hayvansal tarımın çevresel etkisi nedeniyle hayvansal ürünlerden kaçınmayı da seçebilirler. 2010 Birleşmiş Milletler (BM) raporu, bu ürünlerin genellikle daha fazla kaynak gerektirdiğini ve bitki bazlı seçeneklere göre daha yüksek sera gazı emisyonlarına neden olduğunu savundu ( 17 ).

Örneğin, hayvancılık, küresel azot oksit emisyonlarının %65’ine, metan emisyonlarının %35-40’ına ve karbondioksit emisyonlarının %9’una katkıda bulunmaktadır ( 18 ). Bu kimyasallar, iklim değişikliğine karışan üç ana sera gazı olarak kabul edilir. Ayrıca, hayvancılık, su yoğun bir süreç olma eğilimindedir. Örneğin, 1 pound (0,5 kg) sığır eti üretmek için 550-5.200 galon (1.700-19.550 litre) su gerekir (19, 20).

Bu, aynı miktarda tahıl taneleri üretmek için gerekenden 43 kat daha fazla su demektir ( 20 ). Hayvan tarımı, ormanlık alanlar ekili alanlar veya meralar için yakıldığında da ormansızlaşmaya yol açabilir. Bu habitat tahribatının çeşitli hayvan türlerinin yok olmasına katkıda bulunduğu düşünülmektedir ( 18 , 21 ).

Veganlık türleri

Bu yaşam tarzının öne çıkan türleri şunlardır:

• Vegan: Genellikle “bitki bazlı yiyiciler” ile birbirinin yerine kullanılan bu terim, diyetlerinde hayvansal ürünlerden kaçınan ancak bunları giyim ve kozmetik gibi diğer ürünlerde kullanmaya devam edenleri ifade eder.
• Tam Gıda Veganlar: Bu bireyler meyveler, sebzeler, kepekli tahıllar, baklagiller, kabuklu yemişler ve tohumlar gibi tam gıdalardan zengin bir diyeti tercih ederler.
• Abur-Cubur Veganlar: Bazı insanlar, vegan etler, patates kızartması, dondurulmuş akşam yemekleri ve Oreo kurabiyeleri ve süt ürünü olmayan dondurma dahil tatlılar gibi işlenmiş vegan yiyeceklere büyük ölçüde güvenir.
• Çiğ Gıda Veganları: Bu grup, yalnızca 48°C’nin (118°F) altındaki sıcaklıklarda çiğ veya pişmiş yiyecekleri yer (22).
• Az Yağlı, Çiğ Gıda Veganları: Meyveciler olarak da bilinen bu alt grup, fındık, avokado ve hindistancevizi gibi yüksek yağlı yiyecekleri sınırlar , bunun yerine esas olarak meyveye dayanır. Diğer bitkiler bazen küçük miktarlarda yenir.

Veganların Kaçındığı Yiyecekler

Veganlar, hayvansal kaynaklı tüm gıdalardan kaçınırlar. Bunlar şunları içerir:

• Et
• Tavuk
• Balık
• Kabuklu deniz ürünleri
• Yumurtalar
• Günlük
• Bal

Ayrıca veganlar albümin, kazein, karmin, jelatin, pepsin, gomalak, ısinglass ve peynir altı suyu gibi hayvan kaynaklı bileşenlerden kaçınırlar. Bu bileşenleri içeren yiyecekler arasında bazı bira ve şarap türleri, şekerlemeler, kahvaltılık gevrekler, sakızlı şekerler ve sakız bulunur.

Veganların Yediği Yiyecekler

Hayvansal ürünler kaçınmak sebzeler ve sizi emanet etmez tofu yalnız. Aslında, birçok yaygın yemek zaten vegandır veya kolayca ayarlanabiliyor. Sebzeli burgerler, domatesli pizzalar, smoothie’ler, salsalı cipsler, humuslu dürümler, sandviçler ve makarna yemekleri bunlara örnek olarak verilebilir.

Et bazlı girişler genellikle aşağıdakileri içeren yemeklerle değiştirilir:

• Fasulyeler
• Mercimek
• Soya peyniri
• Seitan
• Fındık
• Tohumlar

Süt ürünlerini bitkisel sütlerle, çırpılmış yumurtaları çırpılmış tofu ile, balı pekmez veya akçaağaç şurubu gibi bitki bazlı tatlandırıcılarla ve çiğ yumurtaları keten veya chia tohumlarıyla değiştirebilirsiniz . Ek olarak, veganlar çeşitli tam tahılların yanı sıra çok çeşitli meyve ve sebzeler tüketme eğilimindedir (23). Son olarak, vegan etler, güçlendirilmiş bitki sütleri, vegan peynirler ve tatlılar dahil olmak üzere sürekli büyüyen hazır vegan ürünler arasından seçim yapabilirsiniz.

Bununla birlikte, bu yüksek oranda işlenmiş ürünlere katkı maddeleri, yağlar ve yapay bileşenler yüklenebilir.