Süt ve süt ürünleri hem çocuklar için hem de yetişkinler için yeterli ve dengeli beslenmede yaşam boyu vazgeçilmez besin gruplarındandır. Fakat özellikle süt içtikten sonra kişilerde alerji veya intolerans sorunu günümüzce sıkça rastlanan durumlardan bir tanesi halini aldı.
Laktoz peynir, süt ve diğer süt ürünlerinde bulunan şeker çeşitlerinden biridir. Laktoz intoleransı olan kişilerde ince bağırsak bu şekeri parçalayamaz. Bu yüzden kişide mide spazmı, şişkinlik ve hatta ishal oluşur.
Laktoz intoleransı, bir süt şekeri olan Laktaz Enzimi eksikliğidir. Laktaz eksikliği en sık rastlanan enzim eksikliklerindendir. Yetişkinlerin %50’sinde görülebilir. Normalde insanlar laktaza 5 yaşına kadar sahipken sonrasında hızlı bir düşüşe sahip olabilirler. Afrika, Asya, Akdeniz ve Yerli-Amerikan kökenlerde görülür. Özellikle Kuzey-Avrupalılar‘da yaygın değildir.
Laktoz intoleransı ile süt proteinlerine alerji aynı şey değildir. İnek sütüne alerjisi olan farklı bir süt (örneğin soya sütü) tüketebilir. Fakat tüm sütler (keçi, koyun, inek) fark etmeksizin laktoz içermektedir. Peynir ve tereyağında süt proteini içerdiğinden dikkat edilerek tüketilmesi gereken besinlerdendir. Genetik kökenli laktoz intoleransı olan çoğu kişi 100 ml sütün içerdiği 5 g laktozu gayet normal bir şekilde tolere edebilmektedir. Araştırmalara göre Laktoz İntoleransı olan kişiler, günde 15 g laktozu (300 ml süt) tolere edebilirler. Böylelikle vücuda yeterince Kalsiyum (ortalama 700 mg kalsiyum) alınmış olur.
Hızlı Konu Başlıkları
Laktoz İntoleransında Beslenme
Bu tablo genel olarak serbetler ve yasakları içermektedir. Hazır paketli ürünlerde besin tablosu ve içindekiler bölümü dikkatli okunmalı.
| BESİNLER | SERBESTLER (Ürün etiketleri kontrol edilmelidir.) | YASAKLAR (Ürün etiketleri kontrol edilmelidir.) |
|---|---|---|
| Süt ve Süt Ürünleri | Soya sütü Laktozu azaltılmış sütler Eski veya yarı-eski peynirler (örn: çedar) <150 mg soya yoğurdu | İnek sütü (yağlı ve az yağlı) İşlenmiş ve yumuşak peynirler (süzme peynir, lor) |
| Et ve Et Ürünleri | Sade pişirilmiş et, kümes hayvanları, balık, kurubaklagil yemekleri Süt, peynir, krema, yoğurt, tereyağı veya margarin eklenmeden yapılan yemekler | Süt, peynir, krema, yoğurt, tereyağı veya margarin içeren yemekler (örn: omlet, peynirli makarna, lazanya vb) |
| Yumurta | Hepsi | – |
| Nişasta içeriği yüksek besinler | Buharlanmış ve fırınlanmış patates Sütsüz yapılan patates püresi Sade pirinç Makarna | – |
| Sebzeler | Diğer sebzeler | Süt, peynir, tereyağı veya margarin eklenerek yapılan sebzeler |
| Meyveler | Hepsi | – |
| Ekmek ve tahıllar | Diğer ekmek ve tahıllar | Süt ile hazırlanan kahvaltılı gevrekler |
| Çorbalar | Süt eklenmeden yapılan çorbalar | Süt, peynir, tereyağı veya margarin eklenerek yapılan çorbalar Kazein veya süt bileşenleri içeren hazır çorbalar |
| Sandviç, Börek, Tuzlu Pastalar | Süt eklenmeden yapılan sandviçler | Taze peynirler, mayonez, margarin veya tereyağı eklenerek hazırlanan ürünler |
| Kahvaltılık Ürünler | Süt ilave edilmeyen margarin Reçel Marmelat Fıstık ezmesi | Omlet Tereyağı Margarin |
| Tatlı, Bisküvi, Pasta | Şurup ve şerbetli tatlılar | – |
| İçecekler | Çay Kahve Meyve Suları Alkolsüz İçecekler | Süt Aromalı Sütler |
| Salatalar ve Soslar | Sütsüz yapılan soslar (örn: domates sosu) | Taze veya işlenmiş peynirler Mayonez Süt, krema, tereyağı veya süt içeren margarin ile yapılan beyaz soslar Karışık hazır soslar |
| Diğer | Sade ser kabuklu meyveler Bitter çikolata Laktozsuz enteral nütrisyonel destek ürünleri | Laktoz içeren enteral nütrisyonel destek ürünleri |
